Werkwijze

Jeugd:
Dataverzameling
Vragenlijsten voor ouders (PO)
Vragenlijsten voor jongeren (VO)
Digitaal dossier jeugdgezondheidszorg
Dataverwerking
Rapportage
Regio Amstelland

Volwassenen:
Wat is de Amsterdamse Gezondheidsmonitor?
Waarom deze gezondheidsmonitor?
Welke onderwerpen staan in de vragenlijst?
Hoe worden de gegevens verwerkt?
Waar kan ik meer resultaten van de gezondheidsmonitor vinden?
Landelijke samenwerking
Wijkschattingen

Jeugd
Dataverzameling
De te onderzoeken populatie betreft kinderen en jongeren (0-18 jaar) woonachtig en/of schoolgaand in Amsterdam en Amstelland. Gegevens over de gezondheid, het welzijn, de leefstijl en leefomgeving van het kind worden verzameld via:
1. digitale vragenlijsten voor ouders (Jij en je gezondheid)
2. digitale vragenlijsten voor jongeren (Jij en je gezondheid)
3. registraties in het digitale kinddossier van de jeugdgezondheidszorg

Vragenlijsten voor ouders (PO)
Alle jeugdigen in Nederland hebben tot hun 18^e verjaardag recht op jeugdgezondheidszorg (JGZ). Het doel van de JGZ is bijdragen aan een gezonde en veilige opgroeisituatie van jeugdigen. Daarom is het van belang om regelmatig de gezondheid van jeugdigen in kaart te brengen. Dit gebeurt aan de hand van gezondheidsonderzoeken. Ouders ontvangen een uitnodiging voor het gezondheidsonderzoek als kun kind 5 jaar oud is en als hun kind 10 jaar oud is. Bij deze gezondheidsonderzoeken gebruikt JGZ Amsterdam/Amstelland de digitale vragenlijst Jij en Je Gezondheid. Jij en Je Gezondheid bestaat uit korte, eenvoudige en betrouwbare vragenlijsten die ouders thuis invullen. De vragen gaan over de gezondheid, ontwikkeling, opvoeding en omgeving van hun kind. Deelname aan Jij en Je Gezondheid vindt plaats op vrijwillige basis.

Nadat JGZ het gezondheidsonderzoek heeft afgerond, stelt JGZ de data anoniem beschikbaar voor beleid en wetenschappelijk onderzoek. Gezondheid in Beeld presenteert de verzamelde data anoniem op groepsniveau. Indien een vraagstelling van een onderwerp tussentijds is aangepast, zie je geen trend.

JGZ werkt vanaf schooljaar 2019-2020 met Jij en Je Gezondheid. Daarvoor werd de schriftelijke PGO BaO vragenlijst gebruikt.

Vragenlijsten voor jongeren (VO)
Alle jeugdigen in Nederland hebben tot hun 18^e verjaardag recht op jeugdgezondheidszorg (JGZ). Het doel van de JGZ is bijdragen aan een gezonde en veilige opgroeisituatie van jeugdigen. Daarom is het van belang om regelmatig de gezondheid van jeugdigen in kaart te brengen. Dit gebeurt aan de hand van gezondheidsonderzoeken. Jongeren ontvangen tijdens hun middelbare schooltijd twee keer een uitnodiging voor het gezondheidsonderzoek: één keer in de onderbouw en één keer in de bovenbouw. Bij deze gezondheidsonderzoeken gebruikt JGZ Amsterdam/Amstelland de digitale vragenlijst Jij en Je Gezondheid. Jij en Je Gezondheid bestaat uit korte, eenvoudige en betrouwbare vragenlijsten die jongeren op school invullen. De vragen gaan over de gezondheid, relaties en gevoelens. Deelname aan Jij en Je Gezondheid vindt plaats op vrijwillige basis. Zowel jongeren als ouders (indien jongere 15 jaar of jonger is) kunnen bezwaar maken tegen het gezondheidsonderzoek.

JGZ werkt vanaf schooljaar 2015-2016 met Jij en Je Gezondheid. Daarvoor werd de schriftelijke E-MOVO vragenlijst gebruikt.

Digitaal dossier jeugdgezondheidszorg
Sinds januari 2009 worden bij de jeugdgezondheidszorg gegevens opgevraagd die zijn geregistreerd in het digitaal kinddossier (KIDOS). Het gaat hier om (1) gegevens over de lengte en het gewicht van alle kinderen en jongeren die door de jeugdgezondheidszorg zijn opgeroepen voor een preventief gezondheidsonderzoek (PGO) bij 2 jaar, 3 jaar, 5 jaar, 10 jaar en in de tweede en vierde klas van het voortgezet onderwijs en (2) gegevens over zuigelingenvoeding (borst- en/of kunstvoeding) bij 2 weken, 3 maanden en 6 maanden. De gegevens worden door de onderzoeker van de JGM verwerkt voor analyse en rapportage.

Dataverwerking
De databestanden met vragenlijstgegevens en dossiergegevens worden opgeschoond, waarbij bijvoorbeeld niet goed ingevulde vragenlijsten worden verwijderd en duidelijke fouten in de data worden aangepast. Hierna vindt analyse van de data plaats. Bij het berekenen van de prevalentiecijfers wordt, indien nodig, gewogen voor een aantal achtergrondkenmerken (o.a. leeftijd, geslacht, migratieachtergrond en sociaal-economische status) om te corrigeren voor een selectieve non-respons.

Rapportage
Elke vier jaar wordt een rapport uitgebracht waarin de gezondheid, het welzijn, de leefstijl en de leefomgeving van de jeugd van Amsterdam en Amstelland wordt beschreven. Jaarlijks worden de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor van zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs opgenomen op Gezondheid in Beeld.

Amsterdam
De stadsdeelrapportages beschrijven de resultaten voor de jongeren die in de betreffende stadsdeel wonen. Jeugdigen die buiten Amsterdam wonen worden niet meegenomen in deze rapportage. Jeugd uit Amsterdam wordt ingedeeld op basis van de postcode waar het kind woont en niet op basis van waar de jongere op school zit.

Regio Amstelland
De gemeenterapportages beschrijven de resultaten voor de jongeren die in de betreffende gemeente wonen. Jeugdigen die buiten de regio Amstelland wonen, maar wel in de regio Amstelland naar school gaan, worden niet meegenomen in deze rapportages.

Volwassenen
Wat is de Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen?
De Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen is een grootschalig gezondheidsonderzoek onder inwoners van 18 jaar en ouder in Amsterdam en de regio Amstelland. Het onderzoek vindt eens in de vier jaar plaats en bestaat uit een combinatie van een schriftelijke en digitale enquête. De steekproef wordt getrokken uit het bevolkingsregister en is gestratificeerd naar leeftijd en stadsdeel/gebied voor Amsterdam en naar leeftijd en gemeente/wijk voor de regio Amstelland. In 2020 deden ruim 10.000 Amsterdammers mee (respons: 35%); ruim 8.200 inwoners uit de regio Amstelland deden mee (respons: 40%). Er worden ook cijfers uit eerdere onderzoeksjaren gepresenteerd op GIB. Van 2008 t/m 2016 werd de steekproef onder inwoners van 19 jaar en ouder getrokken.

Zie dit document voor meer informatie over de onderzoekspopulatie en thema’s van de Amsterdamse gezondheidsmonitor 2020.

Waarom deze gezondheidsmonitor?
Vanuit de Wet publieke gezondheid (Wpg) heeft elke gemeente de taak op de hoogte te blijven van de gezondheid van haar inwoners. De Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen is één van de middelen die de GGD Amsterdam inzet om informatie over de gezondheid van inwoners in het werkgebied te verzamelen.

Welke onderwerpen staan in de vragenlijst?
De vragenlijst van de Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2020 bevat vragen over diverse gezondheidsonderwerpen:
• Lichamelijke gezondheid o.a. ervaren gezondheid, chronische aandoeningen en lichamelijke beperkingen;
• Psychosociale gezondheid o.a. eenzaamheid, angst en depressie en huiselijk geweld;
• Leefgewoonten o.a. roken, alcoholgebruik, voeding en bewegen;
• Leefomgeving o.a. geluidshinder.

Hoe worden de gegevens verwerkt?
Voordat de analyse van de vragenlijstgegevens van start gaat, controleren we de gegevens en corrigeren deze indien nodig. Ook worden onvolledige vragenlijsten verwijderd. De gegevens zijn gewogen naar de bevolkingssamenstelling in het betreffende onderzoeksjaar voor o.a. geslacht, leeftijd en gemeente, stadsdeel, gebied of wijk. Na weging zijn de resultaten representatief voor alle inwoners van 18 jaar en ouder.

Waar kan ik meer resultaten van de gezondheidsmonitor vinden?
Elke vier jaar verschijnt een rapportage met een beschrijving van de gezondheid, de leefstijl en de leefomgeving van Amsterdammers en van inwoners in de regio Amstelland. Ook brengen we factsheets uit met kerncijfers over stadsdelen en de regiogemeenten.

Amsterdam
De rapportages vindt u hier.

Amstelland
De rapportages vindt u hier.

Landelijke samenwerking
De GGD Amsterdam werkt in dit project samen met GGD GHOR Nederland, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en alle GGD’en in Nederland. Landelijke en regionale cijfers van de Gezondheidsmonitor volwassenen/ouderen 2020 kunt u vinden op CBS StatLine en op VZinfo. Ruim een half miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder namen in 2020 deel aan dit grootschalige onderzoek door een vragenlijst in te vullen. Hierdoor kunnen we een goede vergelijking maken met de bevolking van de rest van Nederland en met de inwoners uit de andere grote steden.

Wijkschattingen
Op Gezondheid op de kaart staan schattingen voor de wijken die als volgt tot stand zijn gekomen. De enquêtegegevens van deelnemers aan de Gezondheidsmonitor worden door het RIVM gekoppeld aan registratiebestanden van het CBS. Deze bestanden bevatten informatie over een reeks achtergrondkenmerken, zoals leeftijd, geslacht, herkomst, huishoudsamenstelling, opleidingsniveau, inkomen en woningtype. Het RIVM gebruikt een statistisch model om de gezondheid en leefstijl te relateren aan deze achtergrondkenmerken. Ook wordt informatie uit de naastgelegen gebieden meegenomen. Door middel van deze relatie is het mogelijk om voor alle volwassenen hun verwachte gezondheid en leefstijl te berekenen. De uitkomsten worden vervolgens gemiddeld over de betreffende wijk of buurt. Het model heeft als doel om cijfers te kunnen berekenen op wijk- en buurtniveau.